ताज्या चालू घडामोडी: महत्वाच्या राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय बातम्या(Current Affairs) 17 December 2024
कर्नाटकमधील नवीन SWIFT सिटी उपक्रम
कर्नाटक सरकारने बंगळुरूतील सरजापूरजवळ SWIFT सिटी स्थापन करण्याचा महत्त्वाकांक्षी प्रकल्प जाहीर केला आहे. या उपक्रमाचा उद्देश स्टार्टअप्सचा विकास वाढवणे आणि बंगळुरूला एक आघाडीचे औद्योगिक केंद्र म्हणून प्रस्थापित करणे हा आहे. KWIN सिटीच्या अलीकडील घोषणेनंतर हा प्रकल्प सुरू झाला असून, सरकारच्या नावीन्य आणि उद्योजकतेवर असलेल्या भराचा हा आणखी एक भाग आहे.
प्रकल्पाचा आढावा
SWIFT सिटी 1,000 एकरांहून अधिक क्षेत्र व्यापेल आणि स्टार्टअप्सना आकर्षित करेल. या सिटीचे उद्दिष्ट ITPL आणि इलेक्ट्रॉनिक सिटीच्या यशाची पुनरावृत्ती करणे आहे. बंगळुरूमधील तंत्रज्ञान आणि नाविन्याचा हा एक महत्त्वाचा केंद्रबिंदू बनेल.
या नवीन सिटीमध्ये राष्ट्रीय महामार्ग 44 आणि 48 शी उत्तम जोडणी असेल. 150 मीटर रुंद रस्ते, आधुनिक कार्यालयीन इमारती, को-वर्किंग सुविधा यांचा समावेश असेल. तसेच, निवासी क्षेत्रे आणि शाळा देखील या विकासात अंतर्भूत असतील, ज्यामुळे काम आणि जीवनासाठी एक समग्र वातावरण निर्माण होईल.
NISAR उपग्रहाचे प्रक्षेपण मार्च 2025 मध्ये
भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) मार्च 2025 मध्ये NISAR उपग्रहाचे प्रक्षेपण करणार आहे. 2.8 टन वजनाचा हा उपग्रह GSLV Mk-II रॉकेट च्या सहाय्याने अवकाशात पाठवला जाईल. NISAR हा भारत आणि अमेरिका यांच्यातील सहकार्याचा एक महत्त्वाचा प्रकल्प असून, 2009 मध्ये सुरू झालेल्या या प्रकल्पाची एकूण किंमत ₹5,000 कोटी आहे.
NISAR म्हणजे काय?
NISAR हा एक Synthetic Aperture Radar (SAR) उपग्रह आहे. पारंपरिक उपग्रहांप्रमाणे कॅमेऱ्याच्या सहाय्याने प्रतिमा न काढता, SAR उपग्रह रेडिओ सिग्नल्स सोडतो आणि त्यांचे परावर्तन वापरून अचूक प्रतिमा तयार करतो. यामुळे NISAR अंधार, प्रतिकूल हवामान आणि दाट जंगलांमध्येही कार्यक्षमपणे काम करू शकतो.
Age Calculator | Click Here |
Join Majhi Naukri Channel | Telegram |
भारताच्या महिला हॉकी संघाने जिंकला जूनियर आशिया कप 2024
भारताच्या महिला हॉकी संघाने जूनियर आशिया कप 2024 मध्ये विजय मिळवला आहे. हा सामना मस्कत, ओमान येथे खेळवण्यात आला. त्यांनी अंतिम फेरीत चीनविरुद्ध पेनल्टी शूटआऊटमध्ये विजय मिळवला. हा भारतीय संघाचा सलग दुसरा आशिया कप विजेतेपद आहे.
सामन्याचा आढावा
अंतिम सामन्यात चीनने 30व्या मिनिटाला जिन्झुआंग तॅनच्या गोलमुळे आघाडी घेतली. मात्र, भारताने 41व्या मिनिटाला कनिका सिवाचच्या गोलने बरोबरी साधली. सामना 1-1 अशा बरोबरीत संपला, त्यामुळे पेनल्टी शूटआऊट घेण्यात आला.
RBI ने शेतकऱ्यांसाठी तारणमुक्त कर्ज मर्यादा ₹2 लाखांवर केली
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने शेतकऱ्यांसाठी तारणमुक्त कर्ज मर्यादा वाढवली आहे. 1 जानेवारी 2024 पासून लागू झालेला हा निर्णय, वाढत्या शेती खर्चामुळे त्रस्त असलेल्या लहान आणि अल्पभूधारक शेतकऱ्यांना आर्थिक आधार देण्यासाठी आहे.
नवीन कर्ज मर्यादेची माहिती
RBI ने तारणमुक्त कर्जाची मर्यादा ₹1.6 लाखांवरून ₹2 लाखांवर केली आहे. लहानशा जमिनी असलेल्या शेतकऱ्यांना या बदलाचा फायदा होईल. 86% पेक्षा जास्त शेतकऱ्यांना या निर्णयाचा लाभ मिळण्याची अपेक्षा आहे.
2025 पासून भारतीय पर्यटकांसाठी रशियामध्ये व्हिसा-मुक्त प्रवास
रशिया आणि भारत यांच्यातील चर्चेनंतर 2025 च्या वसंत ऋतूपासून भारतीय पर्यटकांना रशियात व्हिसाशिवाय प्रवास करण्याची संधी मिळू शकते.
प्रवास व्यवस्था सुधारणा
जून 2024 मध्ये रशिया आणि भारतातील अधिकाऱ्यांची व्हिसा-मुक्त प्रवास करारावर चर्चा झाली. या उपक्रमाचा उद्देश समूह पर्यटक देवाणघेवाण सुलभ करणे हा आहे. यापूर्वी ऑगस्ट 2023 मध्ये भारतीय पर्यटकांसाठी ई-व्हिसा सुविधा सुरू करण्यात आली होती.
बृहस्पति चंद्र Io सौरमालेतील सर्वाधिक ज्वालामुखी सक्रिय ठिकाण का आहे?
NASA च्या जुनो मिशनमुळे बृहस्पतीच्या चंद्र Io च्या असामान्य ज्वालामुखी सक्रियतेबाबत नवीन माहिती समोर आली आहे. Io हा सौरमालेतील सर्वाधिक ज्वालामुखी सक्रिय पिंड असल्याचे सिद्ध झाले आहे. Nature जर्नलमध्ये प्रसिद्ध झालेल्या अभ्यासातून Io च्या तीव्र ज्वालामुखी क्रियेच्या स्रोताबद्दलचा दीर्घकालीन गूढ उलगडले आहे.
Io चे थोडक्यात वर्णन
Io चा आकार साधारणतः पृथ्वीच्या चंद्राएवढा आहे आणि त्यावर सुमारे 400 सक्रिय ज्वालामुखी आहेत. हे ज्वालामुखी सतत Io च्या पृष्ठभागाला पुनःआकार देतात, ज्यामुळे तो अनोखा खगोलीय पिंड ठरतो. Io चा शोध प्रथम गॅलिलिओ गॅलिली यांनी 1610 मध्ये लावला होता, परंतु 1979 मध्ये NASA च्या व्हॉयजर 1 द्वारे घेतलेल्या प्रतिमांमुळे त्याच्या ज्वालामुखी सक्रियतेला मान्यता मिळाली.
भारत-फिलीपिन्स समुद्री संवाद
पहिला भारत-फिलीपिन्स समुद्री संवाद मनीला येथे पार पडला, ज्यामुळे द्विपक्षीय संबंध दृढ होण्यास चालना मिळाली. या संवादादरम्यान दोन्ही राष्ट्रांनी सध्याच्या समुद्री आव्हानांवर चर्चा केली आणि परस्पर प्रगतीसाठी सहकार्याच्या संधी शोधल्या.
आंतरराष्ट्रीय समुद्री कायद्यांचे महत्त्व
दोन्ही देशांनी आंतरराष्ट्रीय समुद्री नियमांचे पालन करण्याची गरज अधोरेखित केली. विशेषतः, समुद्रातील कायद्यांबाबतच्या संयुक्त राष्ट्र परिषदेचे (UN Convention on the Law of the Sea) महत्त्व अधोरेखित करण्यात आले.
संवादाचे उद्दिष्ट
भारत आणि फिलिपिन्स यांच्यातील संबंध अधिक दृढ करण्यासाठी, या संवादादरम्यान आंतरराष्ट्रीय आणि प्रादेशिक मंचांवर सहकार्याच्या मार्गांचा शोध घेण्यात आला. अधिक एकात्मिक भागीदारीला चालना देण्यासाठी ठोस उपाययोजनांवर विचारविनिमय करण्यात आला.
मोनार्क फुलपाखराला धोक्यातील प्रजाती म्हणून वर्गीकृत केले जाण्याची शक्यता
अमेरिकेच्या फिश अँड वाइल्डलाइफ सर्व्हिस ने अलीकडेच मोनार्क फुलपाखराला धोक्यातील प्रजाती म्हणून सूचीबद्ध करण्याचा प्रस्ताव दिला आहे. यामागचे मुख्य कारण म्हणजे त्यांची लोकसंख्या घटण्यामागे असलेले पर्यावरणीय घटक जसे की निवासस्थानाचा नाश, कीटकनाशकांचा वापर, शहरीकरण, शेती पद्धती आणि हवामान बदल.
मोनार्क फुलपाखरांचे महत्त्व
मोनार्क फुलपाखरे परिसंस्थांमध्ये परागीकरणासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावतात. याशिवाय, ती मुलांपासून प्रौढांपर्यंत प्रत्येकाला निसर्गाशी जोडण्यासाठी प्रेरणा देतात. त्याचबरोबर, ती पर्यावरणीय आरोग्याचे निदर्शक आहेत, मानवी क्रियाकलापांचा जैवविविधतेवर होणारा परिणाम दर्शवतात.
भारताचा भूगर्भशास्त्रीय संग्रहालय (GSI)
भारताचे उपराष्ट्रपती श्री जगदीप धनखड यांनी अलीकडेच मध्य प्रदेशातील ग्वालियर येथे भारताच्या भूवैज्ञानिक सर्वेक्षण (GSI) भूगर्भशास्त्रीय संग्रहालयाचे उद्घाटन केले. उद्घाटन सोहळ्यात फीत कापणे आणि फलक अनावरण यांचा समावेश होता. अनेक मान्यवर उपस्थित राहिल्यामुळे या कार्यक्रमाचे महत्त्व अधोरेखित झाले.
संग्रहालयाचा आढावा
GSI भूगर्भशास्त्रीय संग्रहालयाचे उद्दिष्ट पर्यटकांना पृथ्वी आणि तिच्या इतिहासाबद्दल शिक्षित करणे आहे. संग्रहालयात दोन प्रमुख गॅलरी आहेत ज्या भूगर्भीय घटनांबद्दल जिज्ञासा आणि समज वाढवण्याच्या हेतूने डिझाइन केल्या आहेत.
Age Calculator | Click Here |
Join Majhi Naukri Channel | Telegram |
इस्रोच्या CE20 इंजिन समुद्र-स्तरीय चाचणीतील यश
भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) ने CE20 क्रायोजेनिक इंजिनची समुद्र-स्तरीय चाचणी यशस्वीपणे पूर्ण केली आहे. तमिळनाडूमधील महेंद्रगिरी येथील ISRO प्रॉपल्शन कॉम्प्लेक्समध्ये ही चाचणी पार पडली. CE20 इंजिन लाँच व्हेईकल मार्क-3 (LVM3) च्या उच्च टप्प्यासाठी डिझाइन केले गेले आहे.
समुद्र-स्तरीय चाचणीतील आव्हाने
समुद्र-स्तरीय चाचणी करताना, इंजिनच्या उच्च क्षेत्रफळ गुणोत्तरामुळे 50 मबार इतका कमी एक्झिट प्रेशर निर्माण होतो. यामुळे नॉझलमध्ये प्रवाह वेगळा होऊन कंपने, उष्णता निर्माण होणे, तसेच संभाव्य नुकसान होऊ शकते. यावर उपाय म्हणून ISRO सहसा उच्च-उंची चाचणी केंद्रावर (HAT) चाचण्या करते, परंतु त्याची अंमलबजावणी जटिल आणि खर्चिक आहे.
स्मार्ट अॅडव्हान्स्ड मॅन्युफॅक्चरिंग आणि रॅपिड ट्रान्सफॉर्मेशन हब (SAMARTH) केंद्रे
भारताच्या जड उद्योग मंत्रालयाने (MHI) भारतीय भांडवल वस्तू क्षेत्राच्या स्पर्धात्मकतेला चालना देण्यासाठी चार स्मार्ट अॅडव्हान्स्ड मॅन्युफॅक्चरिंग आणि रॅपिड ट्रान्सफॉर्मेशन हब (SAMARTH) केंद्रे स्थापन केली आहेत. ही केंद्रे पुणे, दिल्ली आणि बेंगळुरू येथे उद्योग 4.0 तंत्रज्ञानावर लक्ष केंद्रित करून उभारली गेली आहेत.
SAMARTH केंद्रांचा आढावा
SAMARTH केंद्रांमध्ये C4i4 लॅब, पुणे, IIT दिल्लीतील IITD-AIA फाऊंडेशन फॉर स्मार्ट मॅन्युफॅक्चरिंग, बेंगळुरूतील I-4.0 India @ IISc, आणि CMTI, बेंगळुरू येथील स्मार्ट मॅन्युफॅक्चरिंग डेमो आणि डेव्हलपमेंट सेल यांचा समावेश आहे. ही केंद्रे संपूर्ण भारतभर प्रगत उत्पादन पद्धतींच्या विकास आणि अंमलबजावणीस पाठिंबा देतील.
C4i4 लॅब, पुणे
C4i4 पुणे येथे उद्योग 4.0 सोल्युशन्स दर्शविणारी एक मॉडेल फॅक्टरी तयार केली आहे.
CMTI, बेंगळुरू
CMTI, बेंगळुरू येथे उत्पादन-आधारित स्मार्ट फॅक्टरी स्थापन करण्यात आली आहे. तसेच, उद्योग 4.0 सोल्युशन्सचे 50 पेक्षा अधिक युज-केसेस संकलित करण्यात आले असून, उत्पादन सज्जतेसाठी उद्योग 4.0 मॅच्युरिटी मॉडेल (I4MM) तयार करण्यात आले आहे.
मालवा कालवा प्रकल्प
पंजाबचे मुख्यमंत्री भगवंत मान यांनी प्रस्तावित केलेला मालवा कालवा प्रकल्प कृषी उत्पादनवाढीला चालना देण्यासाठी महत्त्वाचा आहे. हा प्रकल्प दक्षिण पंजाबमध्ये 150 किमी लांबीचा कालवा उभारण्याचा प्रस्ताव मांडतो. स्वातंत्र्यानंतरचा हा पहिला मोठा सिंचन प्रकल्प आहे, परंतु त्याच्या पर्यावरणीय परिणामांवरून वाद निर्माण झाला आहे, कारण यामुळे स्थानिक वनस्पतींना धोका निर्माण होऊ शकतो.
प्रकल्पाचा आढावा
हा कालवा सतलज नदीवरील हरिके हेडवर्क्स पासून सुरू होईल आणि सुमारे 200,000 एकर जमिनीला सिंचनाची सुविधा देईल. या प्रकल्पाचा अंदाजित खर्च ₹2,300 कोटी आहे. कालवा 12 फूट खोल असून, तो राजस्थान फीडर कालव्याच्या समांतर चालेल.
जागतिक क्षारता संकट आणि अन्नसुरक्षा धोका
जगभरातील सुमारे 1.4 अब्ज हेक्टर जमिनीवर क्षारता (salinity) आहे, जी पृथ्वीच्या एकूण जमिनीच्या सुमारे 10.7% क्षेत्रफळाचे प्रतिनिधित्व करते. FAO च्या अलीकडील अहवालात क्षारग्रस्त जमिनींच्या समस्येवर लक्ष वेधले गेले असून, 2024 डिसेंबरमध्ये आंतरराष्ट्रीय मृदा आणि जल मंच दरम्यान हा अहवाल प्रकाशित झाला.
क्षारग्रस्त जमिनीबद्दल माहिती
क्षारग्रस्त जमिनीत मीठ किंवा सोडियमचे प्रमाण खूप जास्त असते, ज्यामुळे वनस्पतींच्या वाढीस अडथळा निर्माण होतो. क्षारतेमुळे जमिनीची सुपीकता कमी होते आणि पर्यावरणीय धोके वाढतात. काही भागांमध्ये, विशेषतः तांदूळ आणि राजमा यांसारख्या मुख्य पिकांचे उत्पादन 70% पर्यंत घटू शकते. सध्या, जगभरातील सुमारे 10% सिंचित आणि पावसावर अवलंबून असलेल्या शेतीला क्षारतेचा त्रास होत आहे.
भारताचा डेटा सेंटर क्षेत्रासाठी $100 अब्ज गुंतवणुकीचा अंदाज
भारतातील डेटा सेंटर उद्योग वेगाने विकसित होत आहे. 2027 पर्यंत या क्षेत्रात $100 अब्जांहून अधिक गुंतवणूक अपेक्षित आहे. 2019 ते 2024 दरम्यान $60 अब्ज गुंतवणूक झालेली आहे, ज्यामुळे जागतिक आणि स्थानिक गुंतवणूकदारांचे भारताकडे वाढते आकर्षण दिसून येते.
मुख्य गुंतवणूक स्थळे
महाराष्ट्र आणि तामिळनाडू डेटा सेंटरसाठी मुख्य केंद्रे म्हणून उदयास आले आहेत. मजबूत पायाभूत सुविधा आणि सरकारी धोरणांचे पाठबळ यामुळे हे राज्ये आघाडीवर आहेत. मुंबई भारताच्या एकूण डेटा सेंटर क्षमतेच्या 49% हिस्सा ठेवते.
2024-2025 मधील टॉप 10 फूड सिटी
टेस्ट अॅटलास ने अलीकडेच 2024-2025 साठी जगातील सर्वोत्कृष्ट 10 फूड सिटी चे क्रमवारी जाहीर केली आहे. यामध्ये इटलीतील शहरांचे वर्चस्व असून, भारताचे मुंबई या यादीत पाचव्या क्रमांकावर आहे. यामुळे भारतीय खाद्यसंस्कृतीच्या जागतिक लोकप्रियतेला अधोरेखित करण्यात आले आहे.
टॉप 10 फूड सिटी
या यादीत खालील शहरांचा समावेश आहे:
- नेपल्स
- मिलान
- बोलोग्ना
- फ्लॉरेन्स
- मुंबई
- रोम
- पॅरिस
- व्हिएन्ना
- ट्युरिन
- ओसाका
प्रत्येक शहर त्याच्या अनोख्या पदार्थांसाठी ओळखले जाते, जे त्या शहराच्या खास खाद्यसंस्कृतीचे प्रतिनिधित्व करतात.
Age Calculator | Click Here |
Join Majhi Naukri Channel | Telegram |