ताज्या चालू घडामोडी: महत्वाच्या राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय बातम्या(Current Affairs) 22 November 2024
ग्लोबल सॉइल कॉन्फरन्स 2024
ग्लोबल सॉइल कॉन्फरन्स 2024 नवी दिल्ली येथे आयोजित करण्यात आली होती. या कार्यक्रमात केंद्रीय मंत्री शिवराज सिंह चौहान यांनी व्हिडिओ लिंकद्वारे संबोधित केले. इंडियन सोसायटी ऑफ सॉइल सायन्स (ISSS) ने या कॉन्फरन्सचे आयोजन केले होते. यामध्ये विविध क्षेत्रातील तज्ञ उपस्थित होते. या परिषदेमध्ये मुख्यतः मातीच्या आरोग्यावर व पर्यावरणीय महत्त्वावर लक्ष केंद्रीत केले गेले.
ग्लोबल अँटी-डोपिंग ट्रेनिंग भारतात सुरू
ग्लोबल लर्निंग अँड डेव्हलपमेंट फ्रेमवर्क (GLDF) अंतर्गत रिझल्ट मॅनेजमेंट ट्रेनिंग भारतात सुरू होणार आहे. हे प्रशिक्षण नवी दिल्ली येथे घेतले जाईल. वर्ल्ड अँटी-डोपिंग एजन्सी (WADA) च्या सहकार्याने या कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले आहे.
बिनार उपग्रह सौर क्रियाकलापांमुळे नष्ट
कर्टिन युनिव्हर्सिटीच्या बिनार स्पेस प्रोग्राम अंतर्गत तयार करण्यात आलेले तीन क्यूबसॅट्स (Binar-2, 3, आणि 4) पृथ्वीच्या वातावरणात जळून नष्ट झाले. बिनार या नावाचा अर्थ नोओंगार भाषेत ‘फायरबॉल’ असा आहे, ज्यामुळे या घटनेची अपेक्षा होती. हे उपग्रह सहा महिन्यांसाठी डिझाइन केले गेले होते, पण फक्त दोन महिन्यांतच नष्ट झाले.
अक्यूट माउंटन सिकनेस (AMS) म्हणजे काय?
हाय अल्टिट्यूड ट्रेकिंगमध्ये आरोग्याच्या गंभीर समस्या उद्भवू शकतात, ज्याचे ताजे उदाहरण उत्तराखंडमध्ये पाहायला मिळाले. उंच ठिकाणी ऑक्सिजनची कमतरता असल्यामुळे पर्यटक अनेकदा प्राणघातक परिस्थितीला सामोरे जातात.
- हाय-ऑल्टिट्यूड सिकनेस:
अक्यूट माउंटन सिकनेस (AMS) 2,400 मीटरच्या उंचीवर होतो. शरीराला कमी ऑक्सिजनच्या परिस्थितीशी जुळवून घेणे कठीण जाते. प्राथमिक लक्षणांमध्ये डोकेदुखी, मळमळ आणि थकवा यांचा समावेश होतो. उपचार न झाल्यास, AMS उच्च उंचीवरील फुफ्फुसांशी संबंधित एडिमा (HAPE) किंवा मेंदूशी संबंधित एडिमा (HACE) मध्ये विकसित होऊ शकतो, जे प्राणघातक ठरते.
संयुक्त विमोचन 2024
भारतीय सैन्याने गुजरातमध्ये 18-19 नोव्हेंबर 2024 रोजी वार्षिक मानवतावादी सहाय्य आणि आपत्ती निवारण (HADR) सराव, ‘संयुक्त विमोचन 2024’, आयोजित केला. या सरावात भारताची आपत्ती प्रतिसादाची तयारी दर्शविण्यात आली. सैन्यप्रमुख जनरल उपेंद्र द्विवेदी यांनी या उपक्रमाचे महत्त्व अधोरेखित केले.
भूक व गरिबी विरोधातील जागतिक आघाडी
G20 ब्राझील शिखर परिषदेदरम्यान भूक आणि गरिबी संपवण्यासाठी जागतिक आघाडी स्थापन करण्यात आली, जी 2030 पर्यंत उपासमार व गरिबीचे निर्मूलन करण्याचे उद्दिष्ट ठेवते. FAO चे महासंचालक क्यू डोंग्यू यांनी सामूहिक कृतीची आवश्यकता अधोरेखित केली आणि शाश्वत विकास उद्दिष्टे (SDGs) 1, 2 आणि 10 साध्य करण्यावर भर दिला.
लखनऊचा पहिला नाईट सफारी प्रकल्प
उत्तर प्रदेश सरकार लखनऊमध्ये भारताचा पहिला नाईट सफारी प्रकल्प उभारत आहे. या प्रकल्पाचे बांधकाम नुकतेच सुरू झाले असून, जून 2026 पर्यंत पूर्ण होईल आणि डिसेंबर 2026 मध्ये पर्यटकांसाठी खुले होईल.
- प्रकल्पाचा आढावा:
हा नाईट सफारी प्रकल्प कुकरेल जंगलाच्या 900 एकर क्षेत्रात उभा राहील, ज्याचा नकाशा मेपल पानाच्या आकाराचा असेल. हे जगातील पाचव्या क्रमांकाचे नाईट सफारी असेल. मुख्य आकर्षणांमध्ये स्काय सायकलिंग, स्कायवॉक आणि 5.5 किमी ट्रामवेचा समावेश आहे. येथे वातावरण चंद्रप्रकाशाच्या स्वरूपात उजळले जाईल.
भारत-ऑस्ट्रेलिया वार्षिक शिखर परिषद 2024
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि ऑस्ट्रेलियाचे पंतप्रधान अँथनी अल्बानीज यांची G20 रिओ दि जानेरो शिखर परिषदेदरम्यान भेट झाली. त्यांनी 2025 च्या पाचव्या वर्धापन दिनाच्या अनुषंगाने व्यापक धोरणात्मक भागीदारीची समीक्षा केली व विविध सहकार्यासंदर्भात चर्चा केली.
AroTrack: IIT बॉम्बेचे जलप्रदूषण शोधणारे उपकरण
IIT बॉम्बेच्या वैज्ञानिकांनी जलप्रदूषण शोधण्यासाठी AroTrack नावाचे उपकरण विकसित केले आहे. हे उपकरण फिनॉल व बेंझीनसारख्या हानिकारक प्रदूषकांचा शोध घेते.
- उपकरणाचा आढावा:
AroTrack हे स्वस्त, पोर्टेबल उपकरण आहे. हे लहान प्रोजेक्टरच्या आकाराचे आहे आणि मॉपआर नावाच्या बायोसेंसरचा वापर करते, जो 2017 मध्ये Acinetobacter calcoaceticus बॅक्टेरियापासून तयार करण्यात आला होता.
भारत-इटली धोरणात्मक भागीदारी 2025-29
भारत आणि इटली यांनी पुढील पाच वर्षांसाठी सहयोगात्मक योजना औपचारिक केली. G20 ब्राझील परिषदेदरम्यान पंतप्रधान मोदी व इटलीच्या पंतप्रधान मेलोनी यांनी संरक्षण व तंत्रज्ञान क्षेत्रांमध्ये सहकार्याचा निर्णय घेतला.
आसियान-भारत मुक्त व्यापार करार (AIFTA) पुनरावलोकन
आसियान-भारत मुक्त व्यापार करार (AIFTA) 2010 मध्ये सुरू झाला. 15 वर्षांनंतर, या कराराचे पुनरावलोकन करणे आवश्यक आहे. भारताला आसियान देशांशी व्यापार तुटीचा सामना करावा लागला असून, शुल्क सवलती आणि बाजारपेठ प्रवेशातील असमानतेमुळे हा असमतोल निर्माण झाला आहे.
अफंटेशिया म्हणजे काय?
अफंटेशिया ही एक विचित्र स्थिती आहे ज्यात व्यक्तीला मानसिक प्रतिमा तयार करता येत नाहीत. या संकल्पनेला प्रथम 1880 मध्ये फ्रान्सिस गाल्टन यांनी ओळख दिली होती, परंतु 2015 मध्ये न्यूरोलॉजिस्ट अ‍ॅडम झेमन यांनी याला ‘अफंटेशिया’ असे नाव दिले.
भूक संकटाची तीव्रता वाढली
2023 मध्ये जागतिक भूक पातळी चिंताजनक झाली. FAO ने अहवाल दिला की 2019 पासून उपासमार वाढली आहे. 2023 मध्ये 713-757 दशलक्ष लोकांनी भूक अनुभवली, जी जागतिक लोकसंख्येच्या 9.1% आहे.
महिला संवाद कार्यक्रम: बिहार
बिहार सरकारने ग्रामीण भागातील महिलांना शासकीय योजनांची माहिती देण्यासाठी ‘महिला संवाद’ नावाची योजना सुरू केली आहे. या उपक्रमासाठी 225 कोटी रुपयांची तरतूद करण्यात आली आहे.
भारत-स्वीडन हरित स्टीलसाठी भागीदारी
भारत आणि स्वीडनने COP28 परिषदेत इंडस्ट्री ट्रान्झिशन पार्टनरशिप (ITP) सुरू केली. यामध्ये स्टील व सिमेंट उद्योगांच्या शाश्वत विकासाला गती देणे हे उद्दिष्ट आहे.
तेलंगणाचा AI सल्लागार मंडळ
तेलंगणा सरकार जीवनविज्ञान क्षेत्रासाठी AI सल्लागार मंडळ स्थापन करणार आहे. हा निर्णय तेलंगणा ग्लोबल AI शिखर परिषदेत जाहीर करण्यात आला.
भारताची पहिली AI डेटा बँक सुरू
भारताने पहिली कृत्रिम Artificial Intelligence (AI) डेटा बँक सुरू केली, जी संशोधन, स्टार्टअप्स आणि विकासकांना सहाय्य करेल.
